नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको ५ वर्षे कार्यकाल चैत २२ गते सकिएपछि उनको बहिर्गमनलाई लिएर शेयर बजारमा तीन महिनादेखि विभिन्न हल्ला चलिरहेका थिए। लगानीकर्ताहरूले उनको विदाइमा दीप प्रज्वलन गरेर खुसी मनाए पनि बजारले अपेक्षित उचाइ लिन सकेन। अधिकारीले ५ मौद्रिक नीतिमार्फत शेयर बजारलाई प्रभाव पारे, जसमध्ये एक नीति बजारमैत्री थियो भने तीन नीतिले बजारलाई ध्वस्त बनाएको विश्लेषण छ। अन्तिम नीतिमा भने उनले विगतका गल्ती सुधार्ने प्रयास गरेका थिए।
बजारको अपेक्षा र वास्तविकता
लगानीकर्ताले अधिकारीको बहिर्गमनपछि बजार कम्तीमा २०० अंकले बढ्ने अनुमान गरेका थिए। तर, चैत २४ देख २८ सम्मको सातामा बजारले उल्टो बाटो लियो। चार दिन मात्र कारोबार भएको यो सातामा (चैत २३ आइतबार रामनवमीको बिदा थियो) नेप्से परिसूचक ३२.६९ अंकले घटेर २६७०.७० बिन्दुमा झर्यो। साताको सुरुमा २७७० बिन्दुमा रहेको नेप्से दैनिक औसत ८.१७ अंकले घट्यो। तीन दिन बजार राताम्मे रह्यो भने एक दिन मात्र हरियो देखियो।
कारोबारको अवस्था
कारोबार रकम भने सन्तोषजनक रह्यो। चार दिनमा २१ अर्ब ९ करोड ११ लाख ४३ हजार रुपैयाँको शेयर किनबेच भयो, जुन दैनिक औसत ५ अर्ब २७ करोड २७ लाख ८६ हजार थियो। कुल ४ करोड २१ लाख १६ हजार ८८२ कित्ता शेयर कारोबार हुँदा दैनिक औसत १ करोड ५ लाख २९ हजार २२० कित्ता किनबेच भयो। सातामा २ लाख ३ हजार ९३० पटक कारोबार हुँदा दैनिक औसत ५० हजार ९८३ पटक किनबेच र ३२० कम्पनी कारोबारमा आए।
बजार किन घट्यो?
शेयर विश्लेषक राजु पौडेलका अनुसार, गभर्नर अधिकारीको बहिर्गमनपछि नयाँ गभर्नरको नियुक्तिमा ढिलाइ र अन्योलले बजार प्रभावित भएको छ। “नयाँ गभर्नर को हुन्छन्, बजार बुझ्ने व्यक्ति आउँछन् कि झोले नियुक्ति हुन्छ भन्ने डर छ,” उनले भने। कार्यवाहक गभर्नरको जिम्मेवारी निलम ढुंगानालाई दिइए पनि औपचारिक नियुक्तिको टुंगो नलाग्दा लगानीकर्तामा अनिश्चितता बढेको छ। पौडेलले मसान्तको दबाब र अन्तर्राष्ट्रिय बजारको मनोवैज्ञानिक प्रभावले पनि बजार घटेको बताए।
साधारण लगानीकर्ता संघका अध्यक्ष ऋतुजंग जिसीले पनि गभर्नर नियुक्तिको विवादले राजनीतिक अस्थिरताको संकेत गरेको र लगानीकर्ता डराएर शेयर बेच्न थालेको बताए। “नयाँ लगानीकर्ता थपिएका छैनन्, पुरानाले सस्तोमा बेच्दा बजार घट्यो,” उनले भने। अन्तर्राष्ट्रिय बजारको प्रभाव प्रत्यक्ष नभए पनि मनोवैज्ञानिक असर परेको उनको बुझाइ छ।
साताको दैनिक अवस्था
- चैत २४ (सोमबार): नेप्से ३३.३३ अंकले घटेर २६७० मा झर्यो। कारोबार ५ अर्ब ६५ करोड ८९ लाख, १ करोड १४ हजार ८६६ कित्ता।
- चैत २५ (मंगलबार): नेप्से ३.४४ अंकले घटेर २६६६.६१ मा। कारोबार ५ अर्ब ३० करोड ९५ लाख, १ करोड ६ लाख ४३ हजार ८६६ कित्ता।
- चैत २६ (बुधबार): नेप्से ९.६६ अंकले बढेर २६६६ मा। कारोबार ४ अर्ब ४८ करोड ४६ लाख, १ करोड १ लाख ७३ हजार ८२२ कित्ता।
- चैत २७ (बिहीबार): नेप्से ५.५७ अंकले घटेर २६७०.७० मा। कारोबार ५ अर्ब ६३ करोड ७९ लाख, १ करोड १३ लाख ८४ हजार ७२५ कित्ता।
निष्कर्ष
गभर्नर अधिकारीको बहिर्गमनले बजारमा ठूलो उछालको अपेक्षा गरिए पनि नयाँ गभर्नरको अनिश्चितता, मसान्तको दबाब र मनोवैज्ञानिक प्रभावले बजार राताम्मे बन्यो। अब नयाँ गभर्नरको नियुक्ति र नीतिले बजारको दिशा निर्धारण गर्नेछ।
२८ चैत्र २०८१, शुक्रबार १८:०६