संखुवासभा, चैनपुरका जीवनविक्रम भण्डारीको बारीमा ऊखु फल्छ, अनि त्यही ऊखुबाट उनको आमाबुबा सखर बनाउँथे। घरमा चिनी होइन, सखर नै चल्थ्यो – गुलियोको मज्जा सखरमै! आफन्तलाई कोसेली पनि यही, बाँकी बचेको हाटबजारमा बेच्थे।
पाँच सालदेखि जीवन पनि यो सखरको खेलमा उत्रिएका छन्। भण्डारी परिवारको यो पेसा अब त ठूलै बिजनेस बनिसक्यो। ५५ सालका दुर्गाबहादुर र पदमकुमारी चैनपुरको घरमा सखर पकाउँछन्, अनि छोरा जीवन सहर-सहर डुलेर बेच्छन्। जीवन भन्छन्, “यो हाम्रो पुर्ख्यौली धन्दा हो। पहिला आमा-बुबाले थोरै बनाएर हाटमा बेच्थे, अहिले मैले यसलाई ठूलो बनाएर देशभरि पुर्याएँ।”
जीवन स्नातक पढ्न काठमाडौं आएका थिए। सिजनमा घरबाट सखर ल्याउँथे, आफू खान्थे, साथीहरूलाई खुवाउँथे। काठमाडौंमा सखरको व्यापार देखेपछि दिमागमा घन्टी बज्यो – “हाम्रो सखरले पनि यहाँ ठाउँ पाउँछ कि क्या हो?” अनि चैनपुरबाट सखर ल्याएर टेस्ट गरे – किराना पसलमा दियो, फटाफट बिक्यो। पसलेहरू “फेरि ल्याइदे” भन्न थाले।
यो देखेर जीवनले सोच्यो, “ल, अब यो धन्दा पक्का!” आमाबुबालाई प्लान सुनायो, उनीहरू पनि खुसी। चैनपुरबाट सखर ल्याएर पसल-पसल बाँड्न थाले। माग बढ्दै गयो। यो कुरा कोभिडअघिको हो। त्यसपछि दुई सालदेखि जीवनले सखरको बिजनेस चम्काएका छन्। किराना पसलमा थोकमा दिन्छन्, फेसबुक र फोनमा अर्डर पनि लिन्छन्।
जीवन भन्छन्, “बजारमा अरू ठाउँको सखर पनि चाखेँ, तर चैनपुरको जस्तो कहीँ छैन। आफ्नो गाउँको कुरा ब्रान्ड बनाएर बेचौँ भनेर लागेँ।” अहिले काठमाडौं उपत्यकाभरि माग आउँछ, उनी आफैँ डेलिभरी गर्छन्। पूर्वमा धरान, इटहरी, बिर्तामोड र पश्चिमतिर हेटौंडा, भरतपुर, पोखरासम्म चैनपुरे सखर पुगेको छ। बाहिरको डेलिभरी कम्पनीसँग मिलेर पठाउँछन्।
“अब त चैनपुरे सखरको अनलाइन पेज खोल्छु,” जीवन भन्छन्, “माग पूरा गर्न भ्याइनभ्याइ छ!” यो धन्दामा ठूलो लगानी पनि गर्नुपरेन। प्रतिकिलो ३०० देखि ५०० मा बेच्छन्। एक सालमा ५०० किलो बिक्री भइसक्यो। बिजनेस बढेपछि आमाबुबाले चैनपुरमा ऊखुखेती थपेका छन्। यो साल एक हजार किलो सखर बन्छ जस्तो छ। जीवन भन्छन्, “गत सालभन्दा ४०० किलो बढी हुन्छ। बजार पनि बढ्दैछ, उत्पादन पनि थप्दैछौँ।”
चैनपुरका चार वडामा ऊखु राम्रै फल्छ। गाउँलेहरू सखर बनाएर हाटमा बेच्छन्, कोही सहर पनि पठाउँछन्। माग धान्न जीवनले गाउँका अरू किसानसँग पनि हात मिलाएका छन्। अहिले सखरको सिजन चलिराछ – कात्तिकदेखि फागुनसम्म ऊखु काट्ने, पेल्ने, पकाउने हंगामा छ।
जीवन आफैँ सखर बनाउन माहिर छन्। “सखर मिठो त हुन्छ, तर बनाउन पसिना झर्छ। ऊखु फलाऊ, काट, मेसिनमा पेल, रस पकाऊ – २०० लिटर रसबाट ४० किलो सखर बन्छ। दुई सालसम्म खान हुन्छ,” उनी भन्छन्।
पढ्न आएको केटो सखरको बिजनेसम्यान बन्ला भन्ने सोचेकै थिएनन्। “काठमाडौंले मलाई व्यापारी बनायो। कहिल्यै नसोचेको कुरा पनि हुने रहेछ,” जीवनको गफ छ। (सखर चाहियो भने 9852004862 मा फोन गरिहाल्नु है!)
प्रकाशित मिति: २५ चैत्र २०८१, मंगलवार १७:२८
